Sunday, June 27, 2010
ལོ་ཙཱ་བ་ཆུང་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱི་བཀའ་དྲི་ལས་འཕྲོས་ཏེ་”རྒྱ་གར་”ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་སྐོར་ལ་ཅུང་ཞིག་གླེང་བ།
2:18:00 PM | 
ཟིན་བྲིས་གཉེར་མཁན།
ཞང་ཞུང་པ། |
ཁར་ཉིན་ངས་འཕྲུལ་སྒྲའི་དྲ་སྟེང་དུ་”རྒྱ་གར་”ཞེས་པ་བོད་སྐད་མ་རེད་ཅེས་པ་ཞིག་བྲིས་ཡོད་པར་བརྟེན། སྐུ་ངོ་མཆོག་ནས་བསམ་ཚུལ་གསར་པ་ཡིན་ན་ཟིན་བྲིས་སུ་བྲིས་ན་ལེགས་ཚུལ་གསུངས་པས། སྐུ་ངོ་མཆོག་གི་དགོངས་ཚུལ་དང་མཚུངས་པའི་བསམ་ཚུལ་གསར་པ་མིན་ཀྱང་ཅུང་ཞིག་འབྲི་ན་འདོད། སྤྱིར་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་འགྲེལ་སྐབས། ’རྒྱ་’ནི་བོད་དབུས་སུ་བརྩིས་པའི་མཐའ་ཡི་རྒྱ་ན་གནས་པས་ན་དེ་ལྟར་དང། ‘གར་’གྱོན་གོས་དཀར་བའི་ཆ་ནས་དང་། ཡང་ན་བོད་ནས་ལོགས་སུ་’གར’་ནས་ཡོད་པས་’རྒྱ་གར་’ཞེས་འབོད་ཅེས་བཤད་ཡོད་ཡོད།
དེའང་བཤད་བྱ་གཙོ་བོ་”རྒྱ་གར་”ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་དེ་རྒྱུ་མཚན་དང་ལོ་རྒྱུས་ལྡན་པའི་མིང་ཚིག་ཞིག་རེད་ཅེས་བཤད་ཆོག རྒྱུ་མཚན་ནི། རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་མིང་ཡིན་ན་ཕལ་ཆེར་འདྲ་འབྲེལ་སོགས་ཅི་རིགས་ལ་བཏགས་པར་ཁས་ལེན་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བཤད་ན་ཨརྱན་ (Aryan) རིགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་གྱི་མི་རྣམས་ཤ་མདོག་དང་སྤྱོད་ལམ་སོགས་ལ་བརྟེན་ནས་རིགས་བཞི་རུ་ཕྱེས་ཡོད་པར་བཤད། དེའང་”ཤུ་དྷ་ར”(Shudhra) རིགས་ངན་དང། “བྲཧམན” (Brahmin) ༼བོད་པས་འདི་ལ་”བྲམ་ཟེ་”ཟེར་ཡང་དོན་དུ་འདིའང་བོད་སྐད་མ་རེད།༽ གཙང་རིགས་སམ་ཡོན་ཏན་ཅན་གྱི་རིགས། “ཀཱཤ་ཏྲི་ཡ” (Kashtriya) དམག་གི་རིགས། “ཝེཤ་ཡ” (Vaishya) ཚོང་པའི་རིགས་བཅས་སུ་ཕྱེས། མི་རིགས་འདི་དག་གོང་དུ་ཨརྱན་རིགས་ཀྱིས་དབང་བསྒྱུར་བྱས་པའི་ལོ་རྒྱུས་བཤད་རྒྱུ་ཡོད་པར་བརྟེན། ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོའི་གོང་དུ་ད་ལྟའི་རྒྱ་གར་འདི་ཉིད་ཀྱང་གོང་གི་ཨརྱན་རིགས་ཀྱི་སྟངས་འཛིན་འོག་ཏུ་གནས་ཡོད། སྤྱིར་ཐོག་མར་ཡུལ་གྱི་མིང་ལ་”སིན་དྷུ་” (Sindhu) སྟེ། ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་སིན་དྷུའི་འགྲམ་ན་གནས་པས་ན་དེ་ལྟར་ཟེར། དེ་དང་མཚུངས་པར་ཨརྱན་གྱི་རིགས་རྣམས་ཐོག་མར་སིན་དྷུའི་རྒྱུད་ན་གནས་པས་མི་རིགས་ཀྱི་མིང་ལ་ཨརྱན་ཟེར་བར་སྣང།
ད་ནི་གོང་གི་”ཨརྱན་” ཞེས་པ་དེ་བོད་སྐད་དུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཚུལ་སྐོར་ལ་ཅུང་གླེང་ན། སྤྱིར་ལེགས་སྦྱར་སྐད་དུ་”ཨརྱ་” ནི་བོད་སྐད་དུ་”འཕགས་”ཞེས་གོ་བ་དང་། “ཨརྱན་” ནི་”འཕགས་པའམ་འཕགས་པའི་”ཟེར་བ་ཡིན། དཔེར་ན། “ཨརྱ་ཝར་ཏ” (Āryāvarta) ནི་འཕགས་པའི་ཡུལ་ཏེ་རི་བོ་ཧི་མ་ལ་ཡ་ནས་ཝིན་དྷ་ཡའི་རི་རྒྱུད་བར་གྱི་ཨརྱན་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ཏུ་བཟུང་བའི་ཡུལ་ཞིག་ལ་གོ་ཞེས་བཤད་ཡོད། དེ་དང་འདྲ་བར་བོད་པས་ཀྱང་”འཕགས་ཡུལ་”ཞེས་འབོད་ཀྱིན་པ་རེད། བོད་སྐད་དུ་ཐོག་མར་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཡུལ་གྱི་མིང་བྲིས་སྐབས་ཡུལ་དེའི་སྐད་དོད་དམ་ཡང་ན་ཡུལ་མིང་དེའི་གོ་དོན་ལ་གཞི་བཞག་ནས་བྲིས་ཡོད་པ་ལས་བོད་རང་གི་བརྡ་དག་དང་མཚུངས་པའི་མིང་ཞིག་ཕར་འདོགས་མི་སྲིད་པ་ལྟ་བུ་རེད། ད་ནི་འདི་ལྟར་ཏེ། ཐོག་མའི་བོད་ཀྱི་ཡིག་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་དབུ་མེད་སོགས་ཀྱི་སྟེང་དུ་”ཨརྱ་” ཡང་ན་ “ཨརྱ་ཝར་ཏ” ཞེས་བྲིས། ཕྱིས་སུ་རིམ་པར་ཨརྱ་ཡི་”ཨ་” མེད་པར་གྱུར་ནས་”རྱ་” གཅིག་པུར་ལྷག དེའང་ཡིན་ཏེ་ལེགས་སྦྱར་སྐད་དུ་ཨ་སྲོག་མེད་དུ་འགྲོ་བ་ཆེས་མང་། གོང་གི་ར་ཡ་བཏགས་དང་ད་ཡ་བཏགས་གཉིས་དབུ་མེད་སོགས་ལ་འབྲི་ཚེ་སྐབས་སྐབས་སུ་ཤིན་ཏུ་ནས་དབྱེ་འགྱེད་དཀའ་བར་འགྱུར་འགྲོ་བས་རིམ་པར་’རྒྱ་གར་’ཞེས་འབྲི་ཚེ་ད་ཡ་བཏགས་རྒྱ་སྟེ་དཔེར་ན་”དྱ་གར”ལྟ་བུར་བྲིས་ཡོད་པ་གསལ་པོར་སྣང། ལྷག་པར་དབུ་མེད་དུ་”རྒྱ་”ཡི་འཚབ་ལ་”དྱ་”བྲིས་པ་མང་པོ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་ལ། འབྲི་ཚེ་མགྱོགས་པ་དང་སླ་པོ་ཡོད་པས་ཡིན།
རྒྱ་གར་ཞེས་པའི་ཕྱི་མ་”གར་”ནི་གོང་ཞུས་ལྟར་དཀར་བའམ་ལོགས་སུ་གར་བར་འགྲེལ་ཡང། དོན་དུ་རང་གི་བསམ་ཚུལ་བྱས་ན་དེའང་བོད་སྐད་མིན་པའི་ཚོར་སྣང་བྱུང། རྒྱུ་མཚན་ནི་གོང་གི་”ཨརྱ་ཝར་ཏ་”ཞེས་པའི་ཕྱི་མ་”ཝར་ཏ་”ནི་”ཨ་ཝར་ཏ”ལས་བྱུང་སྟེ་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་གོ ལེགས་སྦྱར་གྱི་”ཝ་”ནི་ཧོབ་ཏེ་བལྟ་ན་བོད་ཡིག་དབུ་མེད་ཀྱི་’ག་རྐང་པ་མེད་པ་’འདྲ་ཞིག་ཡོད་པས་”ཝར་””གར་”ལ་འགྱུར་མི་སྲིད་པ་མ་རེད་སྙམ། དེས་ན་བོད་པས་”རྒྱ་གར་”ཞེས་འབོད་པ་ནི་”ཨརྱ་ཝར་”ཞེས་འབོད་པ་དང་མཚུངས་ཀྱང་། ད་དུང་”འཕགས་ཡུལ་རྒྱ་གར་”ཞེས་བསྐྱར་ལྡབ་བྱེད་པ་ནི་ངལ་བའི་རྒྱུ་ལས་མ་འདས།
ད་འོ་ན་གོང་གི་རྒྱ་ཡི་འགྲེལ་བཤད་དེ་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱ་ལ་ཁྱབ་བམ་མི་ཁྱབ་ཟེར་ན། དེའང་ཡིན་ཆོག་སྟེ་སྔོན་རྒྱ་ནག་ལའང་ཨརྱན་རིགས་ཏེ་འཕགས་པའི་སྡེ་གྲངས་ལས་འདས་པ་ཡོད་པས་སོ། ལར་བོད་པ་ཚོར་གཞན་གྱི་སྐད་དོད་དང་མཚུངས་པའི་མིང་མང་པོ་ཞིག་ཨུ་ཚུགས་ཀྱིས་དོན་ཅན་གྱི་མིང་རེ་འདོགས་དགོས་ན་མཁས་པོ་ཡོད་པ་རེད། དཔེར་ན་དེང་གི་ཆར་”མ་ན་ལི”ལ་’མུན་ནག་གླིང་’དང། “མེཀ་ལོཌ་གྷནཇ་” ལ་’མེ་ལྷ་དགའ་འཁྱིལ། ཡང་ན། མི་གླ་དགའ་སྐྱིད་’། “ཅའོ་ར་ཏར་” ལ་’རྐྱང་རུ་བསྟར་’། “མ་ཇ་ནུ་ཀ་ཊི་ལ་“ ལ་‘མ་བྱུང་ཊི་ལ་’སོགས་མང་པོ་བཏགས་ཡོད་། ངོ་མ་སྙན་པོ་དང་གོ་རྒྱུ་ཡོད་པ་ཞིག་མི་འདུག་པས།
འདི་ན་ཀུན་རྟོག་ཡིད་ཀྱི་སྒྱུ་འཕྲུལ་རྣམས། །
མ་སྦས་རང་སྣང་ལྷུག་པོར་བྲིས་པ་འདི། །
མཁས་པས་དཔྱོད་པའི་ཆ་རྐྱེན་མ་ལགས་ཀྱང། །
བདག་འདྲའི་བློ་དམན་རིག་ལམ་སྒོ་འགྱེད་ཡིན། །
མུ་ཙུག་སྨར་རོ
དེའང་བཤད་བྱ་གཙོ་བོ་”རྒྱ་གར་”ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་དེ་རྒྱུ་མཚན་དང་ལོ་རྒྱུས་ལྡན་པའི་མིང་ཚིག་ཞིག་རེད་ཅེས་བཤད་ཆོག རྒྱུ་མཚན་ནི། རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་མིང་ཡིན་ན་ཕལ་ཆེར་འདྲ་འབྲེལ་སོགས་ཅི་རིགས་ལ་བཏགས་པར་ཁས་ལེན་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བཤད་ན་ཨརྱན་ (Aryan) རིགས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་གྱི་མི་རྣམས་ཤ་མདོག་དང་སྤྱོད་ལམ་སོགས་ལ་བརྟེན་ནས་རིགས་བཞི་རུ་ཕྱེས་ཡོད་པར་བཤད། དེའང་”ཤུ་དྷ་ར”(Shudhra) རིགས་ངན་དང། “བྲཧམན” (Brahmin) ༼བོད་པས་འདི་ལ་”བྲམ་ཟེ་”ཟེར་ཡང་དོན་དུ་འདིའང་བོད་སྐད་མ་རེད།༽ གཙང་རིགས་སམ་ཡོན་ཏན་ཅན་གྱི་རིགས། “ཀཱཤ་ཏྲི་ཡ” (Kashtriya) དམག་གི་རིགས། “ཝེཤ་ཡ” (Vaishya) ཚོང་པའི་རིགས་བཅས་སུ་ཕྱེས། མི་རིགས་འདི་དག་གོང་དུ་ཨརྱན་རིགས་ཀྱིས་དབང་བསྒྱུར་བྱས་པའི་ལོ་རྒྱུས་བཤད་རྒྱུ་ཡོད་པར་བརྟེན། ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོའི་གོང་དུ་ད་ལྟའི་རྒྱ་གར་འདི་ཉིད་ཀྱང་གོང་གི་ཨརྱན་རིགས་ཀྱི་སྟངས་འཛིན་འོག་ཏུ་གནས་ཡོད། སྤྱིར་ཐོག་མར་ཡུལ་གྱི་མིང་ལ་”སིན་དྷུ་” (Sindhu) སྟེ། ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་སིན་དྷུའི་འགྲམ་ན་གནས་པས་ན་དེ་ལྟར་ཟེར། དེ་དང་མཚུངས་པར་ཨརྱན་གྱི་རིགས་རྣམས་ཐོག་མར་སིན་དྷུའི་རྒྱུད་ན་གནས་པས་མི་རིགས་ཀྱི་མིང་ལ་ཨརྱན་ཟེར་བར་སྣང།
ད་ནི་གོང་གི་”ཨརྱན་” ཞེས་པ་དེ་བོད་སྐད་དུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཚུལ་སྐོར་ལ་ཅུང་གླེང་ན། སྤྱིར་ལེགས་སྦྱར་སྐད་དུ་”ཨརྱ་” ནི་བོད་སྐད་དུ་”འཕགས་”ཞེས་གོ་བ་དང་། “ཨརྱན་” ནི་”འཕགས་པའམ་འཕགས་པའི་”ཟེར་བ་ཡིན། དཔེར་ན། “ཨརྱ་ཝར་ཏ” (Āryāvarta) ནི་འཕགས་པའི་ཡུལ་ཏེ་རི་བོ་ཧི་མ་ལ་ཡ་ནས་ཝིན་དྷ་ཡའི་རི་རྒྱུད་བར་གྱི་ཨརྱན་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ཏུ་བཟུང་བའི་ཡུལ་ཞིག་ལ་གོ་ཞེས་བཤད་ཡོད། དེ་དང་འདྲ་བར་བོད་པས་ཀྱང་”འཕགས་ཡུལ་”ཞེས་འབོད་ཀྱིན་པ་རེད། བོད་སྐད་དུ་ཐོག་མར་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཡུལ་གྱི་མིང་བྲིས་སྐབས་ཡུལ་དེའི་སྐད་དོད་དམ་ཡང་ན་ཡུལ་མིང་དེའི་གོ་དོན་ལ་གཞི་བཞག་ནས་བྲིས་ཡོད་པ་ལས་བོད་རང་གི་བརྡ་དག་དང་མཚུངས་པའི་མིང་ཞིག་ཕར་འདོགས་མི་སྲིད་པ་ལྟ་བུ་རེད། ད་ནི་འདི་ལྟར་ཏེ། ཐོག་མའི་བོད་ཀྱི་ཡིག་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་དབུ་མེད་སོགས་ཀྱི་སྟེང་དུ་”ཨརྱ་” ཡང་ན་ “ཨརྱ་ཝར་ཏ” ཞེས་བྲིས། ཕྱིས་སུ་རིམ་པར་ཨརྱ་ཡི་”ཨ་” མེད་པར་གྱུར་ནས་”རྱ་” གཅིག་པུར་ལྷག དེའང་ཡིན་ཏེ་ལེགས་སྦྱར་སྐད་དུ་ཨ་སྲོག་མེད་དུ་འགྲོ་བ་ཆེས་མང་། གོང་གི་ར་ཡ་བཏགས་དང་ད་ཡ་བཏགས་གཉིས་དབུ་མེད་སོགས་ལ་འབྲི་ཚེ་སྐབས་སྐབས་སུ་ཤིན་ཏུ་ནས་དབྱེ་འགྱེད་དཀའ་བར་འགྱུར་འགྲོ་བས་རིམ་པར་’རྒྱ་གར་’ཞེས་འབྲི་ཚེ་ད་ཡ་བཏགས་རྒྱ་སྟེ་དཔེར་ན་”དྱ་གར”ལྟ་བུར་བྲིས་ཡོད་པ་གསལ་པོར་སྣང། ལྷག་པར་དབུ་མེད་དུ་”རྒྱ་”ཡི་འཚབ་ལ་”དྱ་”བྲིས་པ་མང་པོ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་ལ། འབྲི་ཚེ་མགྱོགས་པ་དང་སླ་པོ་ཡོད་པས་ཡིན།
རྒྱ་གར་ཞེས་པའི་ཕྱི་མ་”གར་”ནི་གོང་ཞུས་ལྟར་དཀར་བའམ་ལོགས་སུ་གར་བར་འགྲེལ་ཡང། དོན་དུ་རང་གི་བསམ་ཚུལ་བྱས་ན་དེའང་བོད་སྐད་མིན་པའི་ཚོར་སྣང་བྱུང། རྒྱུ་མཚན་ནི་གོང་གི་”ཨརྱ་ཝར་ཏ་”ཞེས་པའི་ཕྱི་མ་”ཝར་ཏ་”ནི་”ཨ་ཝར་ཏ”ལས་བྱུང་སྟེ་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་གོ ལེགས་སྦྱར་གྱི་”ཝ་”ནི་ཧོབ་ཏེ་བལྟ་ན་བོད་ཡིག་དབུ་མེད་ཀྱི་’ག་རྐང་པ་མེད་པ་’འདྲ་ཞིག་ཡོད་པས་”ཝར་””གར་”ལ་འགྱུར་མི་སྲིད་པ་མ་རེད་སྙམ། དེས་ན་བོད་པས་”རྒྱ་གར་”ཞེས་འབོད་པ་ནི་”ཨརྱ་ཝར་”ཞེས་འབོད་པ་དང་མཚུངས་ཀྱང་། ད་དུང་”འཕགས་ཡུལ་རྒྱ་གར་”ཞེས་བསྐྱར་ལྡབ་བྱེད་པ་ནི་ངལ་བའི་རྒྱུ་ལས་མ་འདས།
ད་འོ་ན་གོང་གི་རྒྱ་ཡི་འགྲེལ་བཤད་དེ་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱ་ལ་ཁྱབ་བམ་མི་ཁྱབ་ཟེར་ན། དེའང་ཡིན་ཆོག་སྟེ་སྔོན་རྒྱ་ནག་ལའང་ཨརྱན་རིགས་ཏེ་འཕགས་པའི་སྡེ་གྲངས་ལས་འདས་པ་ཡོད་པས་སོ། ལར་བོད་པ་ཚོར་གཞན་གྱི་སྐད་དོད་དང་མཚུངས་པའི་མིང་མང་པོ་ཞིག་ཨུ་ཚུགས་ཀྱིས་དོན་ཅན་གྱི་མིང་རེ་འདོགས་དགོས་ན་མཁས་པོ་ཡོད་པ་རེད། དཔེར་ན་དེང་གི་ཆར་”མ་ན་ལི”ལ་’མུན་ནག་གླིང་’དང། “མེཀ་ལོཌ་གྷནཇ་” ལ་’མེ་ལྷ་དགའ་འཁྱིལ། ཡང་ན། མི་གླ་དགའ་སྐྱིད་’། “ཅའོ་ར་ཏར་” ལ་’རྐྱང་རུ་བསྟར་’། “མ་ཇ་ནུ་ཀ་ཊི་ལ་“ ལ་‘མ་བྱུང་ཊི་ལ་’སོགས་མང་པོ་བཏགས་ཡོད་། ངོ་མ་སྙན་པོ་དང་གོ་རྒྱུ་ཡོད་པ་ཞིག་མི་འདུག་པས།
འདི་ན་ཀུན་རྟོག་ཡིད་ཀྱི་སྒྱུ་འཕྲུལ་རྣམས། །
མ་སྦས་རང་སྣང་ལྷུག་པོར་བྲིས་པ་འདི། །
མཁས་པས་དཔྱོད་པའི་ཆ་རྐྱེན་མ་ལགས་ཀྱང། །
བདག་འདྲའི་བློ་དམན་རིག་ལམ་སྒོ་འགྱེད་ཡིན། །
མུ་ཙུག་སྨར་རོ
སྡེ་ཚན།
Subscribe to:
Posts (Atom)
ཟིན་བྲིས་གཙོ་གཉེར་བ་ཞང་ཞུང་པ།
ཞང་ཞུང་པ་ཞེས་པའི་དྲྭ་རྒྱ་གཙོ་གཉེར་བ་ནི། མཐོ་སྒང་སྦྲ་ནག་གི་ཐུ་འོག་ནས་ཚར་ལོང་བྱུང་ཞིང་ཤེས་རིག་གི་བདུད་བརྩི་ལྷོ་ མཐའི་ཡུལ་ནས་མྱོང་བའི་ཡུལ་གྱར་བ་ཞིག་ཡིན།